Theo thông tin chính thức từ Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, nhằm thực hiện chủ trương kế hoạch triển khai Nghị quyết số 18/NQ-TW của Ban Chỉ đạo Trung ương, bộ máy Chính phủ Việt Nam sẽ được tái cấu trúc nhằm tối ưu hóa quản lý và vận hành. Theo đó, số lượng các bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan thuộc Chính phủ chỉ còn tổng cộng 21 đầu mối. Cụ thể như sau:
Hợp nhất các bộ, cơ quan ngang bộ
Cụ thể kế hoạch hợp nhất như sau:
- Hợp nhất Bộ Kế hoạch và Đầu tư với Bộ Tài chính: Tên mới dự kiến là Bộ Tài chính và Đầu tư Phát triển – hoặc Bộ Kinh tế Phát triển.
- Bộ Hạ tầng và Đô thị được hợp nhất từ Bộ Xây dựng và Bộ Giao thông Vận tải.
- Bộ Tài nguyên và Môi trường hợp nhất với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn để thành Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên, Môi trường. Qua đó, khắc phục các vấn đề về quản lý nguồn nước, đa dạng sinh học và tình hình lưu vực sông.
- Sát nhập Bộ Thông tin và Truyền thông với Bộ Khoa học và Công nghệ: Trở thành bộ Chuyển đổi số và Khoa học, Công nghệ – hoặc Bộ Chuyển đổi số, Khoa học, Công nghệ và Thông tin.
- Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội sát nhập cùng Bộ Nội vụ thành Bộ Nội vụ và Lao động. Đồng thời, chuyển giao một số chức năng quản lý về giáo dục nghề nghiệp và Bảo trợ xã hội, trẻ em, phòng, chống tệ nạn xã hội lần lượt cho Bộ Giáo dục & Đào tạo và Bộ Y tế.
- Bộ Ngoại giao sẽ tiếp nhận nhiệm vụ từ Ban Đối ngoại Trung ương và Ủy ban Đối ngoại Quốc hội.
- Bộ Quốc phòng thực hiện các hoạt động tổ chức nội bộ theo quyết định của Bộ Chính trị, bao gồm cả Quản lý Lăng Bác.
- Bộ Y tế tiếp nhận đồng thời một số nhiệm vụ từ Ban Bảo vệ Chăm sóc Sức khỏe Trung ương.
Tinh gọn bộ máy nội bộ
Để phù hợp với thực tiễn nhu cầu quản lý quốc gia ở tình hình hiện tại, một số bộ máy tổ chức Nhà nước cũng nằm trong diện điều chỉnh, cải tổ và tinh gọn, như sau:
- Xây dựng đề án sát nhập Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh với Học viện Hành chính Quốc gia.
- Lập đề án sát nhập Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội với Bộ Nội vụ.
- Phối hợp Uỷ ban Dân tộc, chuyển chức năng nhiệm vụ của Ban Tôn giáo Chính phủ về Ủy ban Dân tộc.
Ngoài ra, theo định hướng của Ban Chỉ đạo Trung ương, bộ máy Chính phủ khóa XV, XVI sẽ được tinh gọn đáng kể, phá bỏ những chồng chéo hiện tại:
- Chấm dứt hoạt động Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia.
- Sắp xếp Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội.
- Sắp xếp Đại học Quốc gia Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.
Ngoại trừ Bộ Công an và Bộ Quốc phòng thì hoạt động điều chỉnh sẽ giảm tối thiểu 15 – 20% đầu mối nội bộ của các bộ máy. Để đảm bảo quá trình này, cần:
- Chính sách hỗ trợ, đảm bảo quyền lợi cán bộ, công chức, viên chức; hạn chế tối đa các áp lực.
- Kết hợp việc tinh giảm biên chế hợp lý.
- Nâng cao chất lượng đội ngũ.
Dừng hoạt động Ban Cán sự Đảng Chính Phủ
Ban Cán sự Đảng Chính phủ sẽ kết thúc hoạt động, thay vào đó thành lập:
Đảng bộ Chính phủ trực thuộc Trung ương:
- Các tổ chức Đảng trong bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan Chính phủ; Đảng bộ của tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng TM Nhà nước.
- Có cơ quan chuyên trách về tham mưu, giúp việc tại Chính phủ.
Đảng uỷ Chính phủ, Đảng bộ các Bộ, cơ quan Ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ trực thuộc Đảng bộ Chính phủ:
- Ban Chấp hành và Ban Thường vụ.
- Bí thư và Phó Bí thư.
Xây dựng bộ máy Nhà nước tinh gọn
Theo chỉ đạo Tổng Bí thư Tôn Lâm, để đảm bảo sự phù hợp với Hiến pháp, Cương lĩnh Chính trị, Điều lệ Đảng, Nghị quyết Trung ương, chỉ đạo của Bộ Chính trị – căn cứ trên Nghị quyết số 18-NQ/TW, cần quán triệt hoạt động theo tinh thần các nghị quyết đại hội XIII của Đảng và 2 nghị quyết số 27-NQ/TW và 28-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khoá XIII.
Với việc sắp xếp như trên, hứa hẹn phát huy tốt vai trò của Chính phủ như một cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất với quyền hành pháp theo quy định Hiến pháp. Đây được xem là nhu cầu bức thiết để đáp ứng nhu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.